Làng Lạc Thổ, thị trấn Hồ (Thuận Thành, Bắc Ninh) nổi tiếng với giống gà Hồ đẹp, vạm vỡ, nặng khoảng 5-6kg. Đây là giống gà quý, từ xa xưa đã được chọn để dâng lên tiến Vua. Theo thời gian, giống gà này dần mai một, thậm chí còn ghi vào trong sách Đỏ, cần được bảo tồn. Nhờ sự cố gắng của dân làng Lạc Thổ, giống gà này dần được khôi phục, trở thành đặc sản của tỉnh Bắc Ninh.

Những tháng giáp Tết, lượng khách đổ về làng Lạc Thổ mua gà ngày càng đông, nhiều khi không đủ đáp ứng khách hàng. Gà Hồ có giá 3-4 triệu đồng một con, cao hơn nhiều so với các giống khác bởi gà có mã đẹp, lông bóng mượt, đôi chân to có vảy mịn, bản tròn, thịt có màu hồng, thơm ngon, không bã. 

Hiện nay, trong làng có trên 100 hộ tham gia nuôi gà Hồ với mục đích kinh doanh, song song với duy trì, bảo tồn nguồn gen quý hiếm của giống gà đặc biệt này. Ngoài ra, các hộ gia đình thường xuyên trao đổi gà cho nhau để tránh hiện tượng đồng huyết trong đàn. Nếu bị giao phối đồng huyết, gà có thể giảm tốc độ sinh trưởng, gây hiện tượng quái thai, giảm sức sản xuất. Do vậy, bà con làng Thổ hết sức coi trọng vấn đề này. 

Gà Hồ từng là sản vật tiến Vua của tỉnh Bắc Ninh. Ảnh: bizmedia.

Thông thường, thời gian nuôi gà từ lúc mới nở đến lúc lấy thịt khoảng một năm. Việc chọn ra giống gà tốt đem nhân giống phải trải qua nhiều bước và đòi hỏi người nuôi gà hết sức kiên nhẫn, cẩn thận. Từ khi gà con bắt đầu nở, bóc trứng chui ra cho đến lúc gà sinh sản đều được bà con quan sát kỹ, thậm chí phải ghi chép lại cẩn thận tránh nhầm lẫn. Chỉ những con gà nhanh nhẹn, mào đỏ, nổi mã, gân chân nhiều, mắt sáng, đạp mái mới được lựa chọn làm gà giống. 

Chân gà Hồ ngay từ khi còn nhỏ đã lớn hơn so với các giống gà khác. Ảnh: bizmedia.

Hàng ngày, vào mỗi buổi sáng sớm và chiều tối, người dân làng Lạc Thổ đều tới chuồng gà để vệ sinh chuồng trại, kiểm tra tình trạng sức khỏe và cho gà ăn. Chế độ dinh dưỡng của gà Hồ rất đặc biệt, thức ăn của chúng là hỗn hợp gồm: cơm, cám gạo tự nhiên, gạo, ngô. Tất cả những nguyên liệu này đều do dân làng tự sản xuất, không thu mua bên ngoài để đảm bảo vệ sinh cũng như nguồn gốc. Cám công nghiệp không được sử dụng để làm thức ăn cho gà. 

Bên cạnh đó, gà Hồ được phòng bệnh ngay từ nhỏ nên ít bị bệnh, sinh trưởng khỏe mạnh. "Phòng hơn chữa" là phương châm của những người dân nuôi gà ở làng Lạc Thổ. Định kỳ hàng năm, câu lạc bộ gà Hồ tại làng Lạc Thổ đều cử người đến từng hộ gia đình để phun thuốc, tiêm phòng và rắc vôi bột để tăng sức đề kháng, diệt trừ các loại vi khuẩn gây bệnh cho gà. 

Gà Hồ không chỉ làm nên thương hiệu cho tỉnh Bắc Ninh mà còn là một sản vật vô giá của địa phương, giúp người dân vươn lên làm giàu. Tuy còn gặp nhiều khó khăn về diện tích đất nuôi gà, nguồn vốn nhưng bà con nơi đây luôn cố gắng để lưu giữ, cũng như quyết tâm không để giống gà quý hiếm này bị mai một.